W poprzednim numerze Biuletynu (#9) przybliżyłem Wam wyrok WSA w Białymstoku z 29 marca 2023 r. (I SA/Bk 483/22) – orzeczenie, które moim zdaniem stanowi przykład rzetelnej, wyważonej wykładni art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Ale dziś pora na drugą stronę medalu. Bo kilka miesięcy później… ten sam Sąd, ale inne orzeczenie i zupełnie inna linia argumentacyjna.
👎 Wyrok z 29 października 2024 r. o sygn. I SA/Bk 275/24 budzi poważne wątpliwości. WSA w Białymstoku przyjął w nim bowiem, że art. 108 ustawy o VAT ma charakter sankcyjny, a jego zastosowanie nie wymaga badania dobrej wiary podatnika. Problem? Taka wykładnia może prowadzić do opodatkowania, które oderwane jest od faktycznego celu tego przepisu, jaki jest ochrona budżetu państwa.
🔍 Główne tezy WSA, z którymi się nie zgadzam:
- Dobra wiara wystawcy faktury nie ma znaczenia à Sąd uznał, że wystarczy sam fakt wystawienia faktury dokumentującej czynność nieistniejącą, aby zastosować art. 108, bez względu na intencje podatnika.
- Niezakończone postępowanie wobec odbiorcy to „ciągłe ryzyko” à zdaniem Sądu, dopóki postępowanie wobec odbiorcy faktury nie zostanie formalnie zakończone, organy mogą uznawać, że budżet jest nadal zagrożony, co uzasadnia zastosowanie art. 108.
⚠️ Dlaczego to orzeczenie jest według mnie nieprawidłowe?
Bo prowadzi do automatyzmu i formalizmu. Taki sposób wykładni art. 108 ustawy o VAT może prowadzić do represyjnego traktowania podatników bez względu na kontekst i faktyczne skutki (A ART. 108 USTAWY O VAT NIE JEST KARĄ).
🧭 Zatem, co powinno się liczyć przy stosowaniu art. 108?
- Czy doszło do rzeczywistego uszczuplenia wpływów budżetowych.
- Czy podatnik działał w dobrej wierze.
- Czy została podjęta efektywna korekta lub zapobieżenie skutkom wystawienia wadliwej faktury.
- Czy działanie organów wobec odbiorcy faktury wyeliminowało ryzyko wypływu środków z budżetu.
Zamiast automatyzmu powinna dominować zasada proporcjonalności, którą gwarantuje zarówno Konstytucja RP, jak i prawo unijne. Wykładnia, zgodnie z którą art. 108 może być stosowany niezależnie od tego, czy Skarb Państwa realnie stracił, przypomina bardziej system karania niż ochrony.
📌 Wnioski końcowe:
Stanowisko zajęte przez WSA w wyroku z 29 października 2024 r. oceniam negatywnie. Orzeczenie to pomija fundamenty systemu VAT, tj. neutralność podatku i proporcjonalność interwencji fiskalnej. Co więcej, stoi w sprzeczności z orzecznictwem TSUE, które nakazuje uwzględnianie kontekstu i dobrej wiary podatnika.
👉 Artykuł 108 nie może być stosowany jako automatyczna sankcja. Musi być środkiem ochrony budżetu tam, gdzie naprawdę istnieje zagrożenie.. i tylko wtedy.
Masz podobny problem? Śmiało odezwij się do mnie na maila bądź zadzwoń!
#VAT #podatki #TSUE #fiskus #doradcapodatkowy #radcaprawny #TaxFighter #sporypodatkowe #js
