🔎 W jednej z ostatnich spraw organ celno-skarbowy przypisał podatnikowi odpowiedzialność solidarną za dług celny, a w konsekwencji także VAT z tytułu importu towarów. Problem w tym, że moim zdaniem z akt wynika jednoznacznie, iż przedsiębiorca dochował należytej staranności i nie można mu skutecznie zarzucić ani wiedzy ani lekkomyślności wobec naruszeń przepisów dokonanych przez inny podmiot/podmioty (które – odmiennie niż podatnik – zostały w decyzji organu uznane za świadome naruszenia prawa).
👉 Kiedy powstaje dług celny?
Sięgnijmy tutaj do Unijnego Kodeksu Cywilnego (UKC), a konkretnie do art. 79. Wynika z niego, że w sytuacji, gdy towary podlegają należnościom celnym przywozowym, dług celny w przywozie powstaje w przypadku niewypełnienia:
a) jednego z obowiązków przewidzianych w przepisach prawa celnego, dotyczących wprowadzania towarów nieunijnych na obszar celny Unii, usunięcia spod dozoru celnego, przemieszczania, przetwarzania, składowania, czasowego składowania, odprawy czasowej tych towarów lub dysponowania nimi na tym obszarze;
b) jednego z obowiązków przewidzianych w przepisach prawa celnego dotyczących końcowego przeznaczenia towarów na obszarze celnym Unii;
c) jednego z warunków wymaganych do objęcia towarów nieunijnych procedurą celną lub przyznania zwolnienia z cła lub obniżonej stawki celnej przywozowej ze względu na końcowe przeznaczenie towaru.
Dług celny powstaje z chwilą, gdy:
a) nie zostaje wypełniony lub przestaje być wypełniany obowiązek, którego niewypełnienie powoduje powstanie długu celnego;
b) przyjęte zostaje zgłoszenie celne o objęcie towarów procedurą celną, a następnie zostaje stwierdzone, że warunek wymagany do objęcia towarów tą procedurą lub przyznania zwolnienia z cła lub obniżonej stawki celnej przywozowej ze względu na końcowe przeznaczenie towarów nie został faktycznie wypełniony.
👉A kto jest dłużnikiem?
By udzielić odpowiedzi na to pytanie musimy sięgnąć do art. 79 ust. 3 UKC. I tak, z przepisu tego wynika, że w przypadkach, o których mowa w art. 79 ust. 1 lit. a) i b), dłużnikiem jest:
a) każda osoba zobowiązana do wypełnienia danych obowiązków;
b) każda osoba, która wiedziała lub powinna była wiedzieć o niewypełnieniu obowiązku wynikającego z przepisów prawa celnego, a która działała na rzecz osoby zobowiązanej do wypełnienia obowiązku lub uczestniczyła w działaniu, które doprowadziło do niewypełnienia obowiązku;
c) każda osoba, która nabyła lub posiadała towary i która w chwili ich nabycia lub wejścia w ich posiadanie wiedziała lub powinna była wiedzieć, że obowiązek wynikający z przepisów prawa celnego nie został wypełniony.
👉 Zgodnie z art. 79 ust. 3 lit c) UKC, odpowiedzialność za dług celny (solidarna) może być zatem przypisana także innym uczestnikom obrotu, ale tylko wtedy, gdy:
- wiedzieli o naruszeniu przepisów celnych, albo
- przy zachowaniu należytej staranności mogli je przewidzieć.
W praktyce oznacza to, że organ nie może domniemywać winy podatnika, zaś musi wykazać, że w zachowaniu podatnika faktycznie zabrakło czynności, które rozsądnie należało w tej konkretnej sytuacji podjąć.
W przywołanej przeze mnie sprawie podatnik wykazał moim zdaniem, że:
✅ miał wdrożone procedury weryfikacji dostawców i dokumentów,
✅działał w oparciu o dostępne dane i informacje,
✅ nie było przesłanek do podjęcia dodatkowych działań kontrolnych/weryfikacyjnych względem dostawcy towarów.
📌 Wniosek?
Organy często próbują rozszerzać krąg odpowiedzialnych za dług celny, ale sama obecność w łańcuchu transakcji to za mało, by nieświadomy nieprawidłowości podatnik mógł ponosić odpowiedzialność za nadużycia innych podmiotów.
Jeśli podatnik wykaże dochowanie należytej staranności (a konkretniej, jeśli organ nie udowodni, że podatnik takiej staranności nie dochował), nie może być automatycznie obciążony odpowiedzialnością solidarną.
🔎 Dlaczego o tym piszę?
Na przestrzeni ostatnich tygodni kilku moich klientów otrzymało decyzje, w których organy przypisały im solidarną odpowiedzialność za dług celny (na dodatek w różnych okresach rozliczeniowych).
Czy mamy do czynienia ze zmasowaną akcją organów, czy jedynie ze zbiegiem okoliczności? Mam tutaj swoje przeczucia. Faktem jest jednak to, że w zdecydowanej większości decyzji, które analizuję, nie sposób zgodzić się z argumentacją prezentowaną przez organ celno-skarbowy.
Zainicjowane sprawy, o których mówię to ważny sygnał dla wszystkich firm prowadzących handel międzynarodowy. Warto pamiętać, że:
- sama obecność w łańcuchu transakcji nie oznacza jeszcze odpowiedzialności – organ musi wykazać świadomość lub brak należytej staranności,
- należy jednak posiadać opcję udokumentowania posiadanych procedur weryfikacyjnych na wypadek ewentualnej kontroli – to często najlepsza linia obrony,
- warto monitorować najnowsze praktyki organów; zwłaszcza, jeśli decyzje organów oparte są na rozszerzającej interpretacji przepisów UKC.
💬 Jeśli Twoja firma otrzymała podobną decyzję i chcesz omówić możliwości obrony i zaskarżenia decyzji – zapraszam do kontaktu.
#cło #dług #organpodatkowy #UCS #radcaprawny #doradcapodatkowy #warszawa #prawo #podatki #JS
